OKTOBER was de maand van de cyberveiligheid, waarin werd ingezet om het bewustzijn rond digitale veiligheid bij de burger te vergroten. Ook de politiezone Waasland-Noord droeg een steentje bij en organiseerde een reeks infoavonden over cybercrime. Op woensdag 25 oktober volgden wij mee in het Gildenhuis.
‘Tijdens de Corona lockdowns hebben ook criminelen massaal het thuiswerken ontdekt’ horen we in de presentatie van Davy Van Vossel. Doordat nagenoeg iedereen thuiszat daalde het aantal inbraken. Maar omdat het dagelijkse leven zich verplaatste naar de digitale (online) wereld nam de cybercriminaliteit enorm toe. En ook al liggen de lockdowns in het verleden, toch ziet de politie het aantal gevallen van cybercriminaliteit nog steeds toenemen. Het komt in velerlei vormen voor en ‘neen, cybercriminelen herken je niet eenvoudig omdat ze altijd een hoodie dragen’ horen we nog in de presentatie.
Preventief en repressief
Om cybercrime aan te pakken werkt de politie enerzijds preventief. Ze zetten volop in op voorlichting van de burger via alle mogelijke kanalen, om online fraude te voorkomen. Anderzijds gaan ze ook repressief te werk om de criminelen op te sporen en te arresteren. Daarbij gebruiken ze alle mogelijke aanwijzingen. Ze gaan de wandel na van verdachten, ‘follow the money’ en onderzoeken waar het gestolen geld terechtkomt. Het internetadres van een computer die werd gebruikt door een cybercrimineel kan soms worden gekoppeld aan een fysieke locatie. Of ze halen aanwijzingen uit camerabeelden, bijvoorbeeld van een geldautomaat waar gestolen geld van een rekening werd afgehaald.
Maar beter voorkomen dan genezen dus. Op de infoavond werden daarom een aantal veelvoorkomende oplichtingspraktijken beschreven, aangevuld met voorbeelden en anekdotes, en af en toe filmpjes met getuigenissen. Wij lichten er hieronder twee uit. Meer informatie vind je op https://safeonweb.be of in de brochure ‘Laat je niet vangen door cybercriminelen’ (eenvoudig te vinden via de zoek op https://www.politie.be/5904/).
Zoekertjesfraude
Iedereen koopt wel eens iets online via een (tweedehands)verkoopsite. Sommige verkopers proberen je helaas op te lichten. De eenvoudigste vorm is om jou een lege doos of gewoon niets op te sturen nadat je hebt betaald. Of ze vragen jou een klein bedrag vooraf over te schrijven, zogezegd om jouw bankrekening te verifiëren. Dat geld ben je kwijt.
Soms draaien de criminelen het om, en moet jij als koper bewijs van vertrouwen geven – een foto van je identiteitskaart. ‘Geef dat nooit! Want die foto wordt gebruikt om verdere misdrijven te plegen.’ Andere slachtoffers krijgen jouw identiteitskaart te zien om hun vertrouwen te winnen en hen vervolgens op te lichten.
Maar ook als je zelf iets verkoopt kan je slachtoffer worden. Sommige criminelen gaan zelfs zo ver om fysiek af te spreken en jou direct een klein bedrag in cash te geven. Het restbedrag maken ze over via PayConiq, maar ze presenteren jou een nep-app die helemaal geen geld stort op jouw rekening. Jij bent jouw kostbare object kwijt tegen een schijntje van de prijs.
Phishing
In deze fraudetechniek ‘vissen’ misdadigers naar jouw persoonlijke informatie. Je krijgt een e-mail of sms, soms ogenschijnlijk van de overheid, met de dringende vraag om een betaling uit te voeren. Maar de valse weblink in het bericht leidt naar een website die als twee druppels lijkt op die van een bank of betaaldienst. Alle informatie die jij daar ingeeft (rekeningnummer, bankcodes, etc.) gebruikt de cybercrimineel vervolgens zelf om veel geld af te halen van jouw rekening, of om op jouw kosten een aankoop te doen.
Controleer dus zeker goed de links van websites in een bericht! Of nog beter: navigeer zelf naar een website en klik nooit op links in een mail of sms.
Algemene tips
* Wees kritisch. Als iets te mooi is om waar te zijn, dan is het dat ook.
* Controleer. Bel zelf naar je bank, zoon/dochter, … die jou zogezegd een bericht stuurt.
* Laat je nooit overdonderen of onder tijdsdruk zetten.
En vroeg of laat hebben we allemaal wel eens prijs. Wat dan? Doe direct aangifte bij de politie en verwittig je bank.