NA het kerkenbeleidsplan uit 2017 ontvouwde de kerkfabriek van Stekene onlangs een beheersvisie voor de H. Kruiskerk. ‘We staan voor enorme uitdagingen. Het voortbestaan van de kerk en de activiteiten die er plaatsvinden, willen we via beheersmaatregelen waarborgen. Door de complexiteit en de grootte van het gebouw is dit geen simpele oefening,’ vertelt Gert Laekeman, voorzitter kerkfabriek Heilig Kruis Stekene.
Aan de H. Kruiskerk vinden er momenteel dakwerken plaats. ‘In het verleden werden reeds omvangrijke werken uitgevoerd om de kerk te behouden. Eigenlijk is dit ‘achterstallig’ onderhoud waarvoor al langer budgetten waren beloofd. Vlaams minister Diependaele heeft er in 2022 voor gezorgd dat het bedrag van circa 600.000 euro vrijkwam. Met de dakwerken is de reeks van grote werken ongeveer voltrokken. Naast herstel van de leien op het dak, dakkapellen en dakgoten zullen er ook werken plaatsvinden aan de gewelven en in de kelder.’
Voor de instandhouding van de H. Kruiskerk moet er rekening gehouden worden met talrijke factoren zoals de aard van het materiaal, het gebruik, de mogelijke tegenslagen als blikseminslagen, brand, vandalisme. ‘De beheersmaatregelen zorgen ervoor dat de levensduur vergroot kan worden door geregelde inspectie en reparatie van voegwerk. Van natuurlijke leien is de levensduur beperkt, vervanging in de toekomst is niet te vermijden.’
‘Het beheersplan – dat een periode van 24 jaar omvat – beschrijft de kerk als gebouw en als bewaarplaats van objecten die deel uitmaken of ooit deel hebben uitgemaakt van de plaatselijke mensengemeenschap. In onze visie is het een noodzaak om dit gebouw en haar collectie te bewaren ten behoeve van de huidige burgers en eventuele bezoekers. Daarin ligt voor ons de uiteindelijke verantwoording van te nemen maatregelen.’
Van eredienst naar museale functie
De hoofddoelstelling is om de kerk open te houden voor de eredienst waaronder de zondagviering, begrafenissen, huwelijken, dopen, schoolvieringen en wijkmissen. ‘Daarnaast willen we de museale functie van de kerk versterken voor bezoekers die geïnteresseerd zijn in religieuze kunst. We zullen onze installaties wel moeten aanpassen wat betreft de minimumtemperatuur en de regeling van de relatieve vochtigheid. Tenslotte willen we als nevendoelstelling ook inzetten op tentoonstellingen en concerten. Tentoonstellingen moeten niet beperkt blijven tot religieuze onderwerpen. Naast de heemkundige kring d’Euzie kunnen ook andere heemkundige kringen en organisaties worden uitgenodigd.’
Gert Laekeman beseft de uitdaging om de H. Kruiskerk nog meer open te stellen voor bezoekers en externe gebruikers. ‘Het is onze taak om op een verantwoorde wijze met gemeenschapsgeld om te gaan. Wij willen er ook mee aan de slag, maar eerst wensen wij de kerk volledig bouwtechnisch in orde te brengen tegen begin 2024. Daarna zullen we initiatieven nemen om het gebruik en de invulling van de H. Kruiskerk mogelijks te verbreden.’
KADER: voorbije en toekomstige werken
In het verleden werd reeds veel geïnvesteerd in de restauratie en het onderhoud van de H. Kruiskerk in Stekene. Een beknopte samenvatting: herstellingen en onderhoudswerken in 1986; vernieuwen van de elektrische installatie in 1992; vernieuwen verwarmingsinstallatie in 1992; restauratie buitengevels en ramen in 1997; schilderwerken in 2000; voorafname op restauratie van de torenkap en de dakkappelen op de toren in 2019; noodherstelling daken in 2020.
Het beheersplan beschrijft de werken die nog nodig zullen zijn binnen een termijn van 24 jaar: onderhoud omhulling, daken, buitenmuren; eventuele vervanging van leiden daken en toebehoren; schilderwerken aan het interieur; restauratie van houten elementen als biechtstoelen en banken; opfrissen van de altaren; verwijderen van de lambrisering in Eterniet en onderzoek naar alternatieven; vervangen van de huidige verwarmingsinstallatie en onderzoek naar alternatieven; verbetering en eventuele uitbreidingen van de elektrische installatie; eventuele werken aan het orgel.
Quote: ‘We staan voor enorme uitdagingen. Het voortbestaan van de kerk en de activiteiten die er plaatsvinden, willen we via beheersmaatregelen waarborgen.’
Gert Laekeman
