HET boek ‘Historisch Stekene’ – een uitgave van de Heemkundige Kring D’Euzie – kende een ongewoon succes. Om het Stekens erfgoed onder de aandacht te brengen organiseert de Kring nu een gegidste wandeling waarin de geschiedenis en andere wetenswaardigheden van waardevolle monumenten van Stekene aan bod komen. Ik kan u nu al verklappen: de rondleiding van circa anderhalf uur is een aanrader!
Uw dienaar stond op zondag 18 maart om klokslag 9u29 klaar aan het gemeentehuis van Stekene met nog 75 andere deelnemers. Drie ervaren gidsen en kenners van historisch Stekene – Tony De Wilde, Linda Schelfhout en Jackie Thiron – verdeelden het bonte gezelschap in drie groepen, ik sloot aan bij Jackie. Er valt veel te vertellen over historisch Stekene blijkt uit zijn verhaal. Sporadisch wist ik wel al één en ander maar nog vaker verraste onze gids me toch. Zo blijkt de bekroning van het oorlogsmonument – beter bekend als ‘De Engel’ – vervaardigd uit carrara marmer. Het huidige gemeentehuis uit 1884 is al het vierde gemeentehuis dat Stekene rijk is. Een aantal keren was er sprake van een ondeugdelijke bouwconstructie en bleek de levensduur eerder beperkt.
Schaars erfgoed
Hoewel de markt en omgeving als geklasseerd dorpsgezicht beschreven staat, betreurt gids Jackie het beperkt aantal overgebleven erfgoedgebouwen met onder meer een verwijzing naar Huis Tack dat plaatsmaakte voor een parking. De ‘oude’ pastorie is dan wel overeind gebleven zij het dan als de culinaire tempel van Stekene. Jackie weet nog te vermelden dat het gebouw een scheefgezakte voorgevel heeft en vertelt bij wijze van anekdote dat één van de pastoors er sliep in een bed op wieltjes.
De Boerenkrijg speelde een prominente rol in Stekene: een groot schilderij in de traphal van het gemeentehuis, het beeld van de knielende vrouw met fontein op de markt, de Academie Amelberga en café Brigand – als geboortehuis van Amelberga – verwijzen naar die periode. Eén van de fraaiste huizen van de gemeente, in de Polenlaan, behoorde toe aan textielfabrikanten, de familie Van Eerdenburg. De voorbije jaren werden de bewoners van het art-deco huis bekroond als de ‘mooiste gevel’ van Stekene. Jackie weet te vertellen dat het weggetje naast het huis bekend stond als de ‘Geleiwegel’, een verwijzing naar de lage lonen die de arbeiders kregen en waardoor ze zich alleen maar gelei op hun boterham konden permitteren.
Onderweg staat onze gids ook stil bij het industriële verleden, Stekene was over heel Vlaanderen bekend om zijn steenbakkerijen. In 1223 schonk Johanna Van Vlaanderen twee bunders grond aan de abdij van Boudeloo om er stenen te maken.
Graanexport
Kent u het verhaal van het ‘kakhuis’? De huidige Kerkstraat was lange tijd niet meer dan een eenvoudige wegel. Toen de gemeente een verbinding wilde maken naar de buitenwijken van Stekene moesten vier bescheiden huisjes wijken. Omdat van stromend water nog geen sprake was had de verhuurder er niet beter op gevonden om een ‘kakhuis’ in de wegel te installeren. De gemeente werd in eerste instantie teruggefloten bij de rechtbank omdat er kon worden aangetoond dat het ‘kakhuis’ een onontbeerlijke voorziening was maar in tweede aanleg werd het gebouwtje toch afgebroken.
Wat heb ik nog onthouden: de toren van de kerk van Kemzeke is hoger dan die van Stekene, de schandpaal op de markt is één van de 34 nog bewaarde schandpalen in Oost-Vlaanderen. Hij werd gebruikt om mensen te schande te zetten die zich bij wijze van voorbeeld als ‘varkens’ gedroegen. In de Stadionstraat werden rondjes gereden op de wielervelodroom, de markt van Stekene was vroeger maar half zo groot als nu omdat het kerkhof rondom de kerk gelegen. Tenslotte: onze gemeente stond niet alleen bekend om zijn kwalitatief hoogstaande stenen, Stekene was ook een exporteur van graan dat via de Stekense vaart zijn weg vond naar Gent en de rest van Vlaanderen.
Het leukste aan een wandeling is vaak om nieuwe mensen te leren kennen. Ik ontmoette twee vrouwen die respectievelijk uit Eeklo en Hamme afkomstig zijn en het zeer naar de zin hebben in Stekene (in de volgende afleveringen van de Gazet komen ze aan bod in de rubriek: ‘Inwijkeling in Stekene’.) Ze waren in ieder geval onder de indruk van de gegidste wandeling, een uitnodiging om Stekene nog beter te leren kennen.
