IN diverse steden en gemeenten kunnen inwoners digitaal gegevens en informatie opvragen van personen die hun laatste rustplaats vonden op een begraafplaats. Gemeente Stekene is nog niet zover maar treft momenteel voorbereidingen, een exacte startdatum ligt nog niet vast. Schepen Kris Van Duyse, bevoegd voor onder meer begraafplaatsen, licht de visie en toekomstplannen toe. ‘Als gemeenschap moeten wij ons de vraag stellen wat we belangrijk vinden om te bewaren.’
‘Wij beschikken over 4 begraafplaatsen in Stekene, Kemzeke, Klein-Sinaai en Hellestraat. Binnen de huidige visie blijven wij deze begraafplaatsen onderhouden en zijn er nieuwe begravingen mogelijk. In de nabije toekomst willen we de actuele grondplannen koppelen aan GIS (Geografisch Informatie Systeem) en burgerzaken. Dit zal het opzoeken van informatie over een overleden familielid of kennis aanzienlijk vereenvoudigen.’
Familie verantwoordelijk voor individueel grafmonument
De gemeente verleent concessies op graven, urnen, columbaria en naamplaatsjes voor 10, 20 of 50 jaar. ‘Na het verstrijken van de concessietermijn ontruimen we systematisch de graven. De concessieregels zijn vastgelegd in het gemeenteraadsreglement over de gemeentelijk begraafplaatsen en lijkbezorging.’
De gemeente zorgt voor het algemeen onderhoud van het kerkhof en de groenvoorzieningen: regelmatig heraanplant van bloemen en vaste planten, scheren van hagen, maaien van gras en onkruid wieden op verhardingen. ‘De familie van de overledene is verantwoordelijk voor het individueel grafmonument zolang de concessie loopt. Wij sturen brieven naar de familie bij een slechte staat van grafmonumenten of spreken ze rechtstreeks aan. Eens de concessie vervallen is, berichten we uitgebreid de familie via een brief of een bordje aan het graf, met de vraag om te verlengen of te laten vervallen.’
Vacature voor 2 grafmakers
De gemeente heeft 4 grafmakers die in eerste instantie de families ontvangen op het kerkhof en de teraardebestellingen begeleiden. ‘Momenteel zijn er hiervan echter 2 jobs vacant. De groendienst verzorgt verder het groenonderhoud, vaak zijn dat dezelfde 4 grafmakers. Bij hun taken hoort het onderhoud van de kerkhofhuisjes en kapellen, de ontgravingen, het registreren van de uitgevoerde begrafenissen of uitstrooiingen. Zij werken tenslotte ook mee aan het digitaliseren en de inventaris van de kerkhoven.’
| Aantal ‘klassieke’ begravingen neemt af ‘In 2020 – coronajaar – telden we 220 overlijdens van inwoners gedomicilieerd in Stekene, fors hoger dan in ‘normale’ jaren waarbij we doorgaans 150 overlijdens registreren. Bij deze 220 overlijdens vonden er ‘slechts’ 182 begravingen of asverstrooingen plaats. Met andere woorden: steeds vaker wordt as thuis bewaard of elders verstrooid. Dit zal in de toekomst wellicht alleen nog maar toenemen, meer en meer mensen kiezen voor crematie.’ Daarnaast vormt plaats(gebrek) een belangrijke uitdaging. ‘In dat verband vond er een uitbreiding van het urnenveld voor begraafplaats Stekene Centrum plaats. In toenemende mate is er ook vraag naar natuurbegraving waarbij het graf in de natuur op gaat. Wij zetten hiervoor de nodige stappen maar de juridische context en de praktische uitvoering moeten we eerst nog uitwerken.’ |
Vernieuwde visie op begraafplaatsen
We hebben een vernieuwde visie nodig over onze omgang met funerair erfgoed
Kris Van Duyse benadrukt dat de thema’s overlijden, afscheid en rouw hem nauw aan het hart liggen. ‘Begraafplaatsen zijn in belangrijke mate gemaakt voor levenden, waar gerouwd wordt om overleden dierbaren. Bij het voortschrijden van de tijd, verzwakken deze herinneringen, de emotionele band tussen levenden en overledenen vervaagt. Om te voorkomen dat begraafplaatsen evolueren naar plaatsen van doorvoer met weinig historiciteit, identiteit en symboliek is een vernieuwde visie nodig op de omgang met ‘ons’ funerair erfgoed.’
Maatschappelijk draagvlak
Volgens het begraafplaatsbeleid van gemeente Stekene heeft een begraafplaats pas ten volle betekenis als er een maatschappelijk draagvlak is, een gedeelde verantwoordelijkheid en een inspirerende verbinding met de bevolking. ‘Behoud om behoud is geen doelstelling op zich. Met publiekswerking willen we bewoners en toevallige passanten de mogelijkheid tot verbinding bieden met het rijke verleden van de gemeente en de diverse historische verhaallijnen.’
Het gebruiken van een graf met historische waarde kan gered worden als een overledene bijgezet wordt en met een herdenkingsplaat kan opgenomen worden. Zo sparen we grond en blijft het waardevolle graf bewaard. Even om over na te denken.